welkom!, een beleefdheidsgroet of een magisch woord?

Welkom! Hoe vaak zeggen we dit eigenlijk tegen iemand? Is het een beleefdheidsfrase, misschien zelfs wat stoffig of overdreven formeel, iets waarbij je je wellicht wat ongemakkelijk voelt en het daarom ook niet zegt? En hoe belangrijk is het eigenlijk? Wat betekent het om tegen iemand welkom te zeggen en meer nog: Wat doet het eigenlijk? Met de ander, met jou? Welkom, is het een woord niet meer van deze tijd of is het misschien wel een magisch woord, simpelweg omdat het door de eenvoud ervan begrepen en herkend wordt? Een woord dat deuren opent en zoveel meer mogelijk maakt?

MIJN ERVARINGEN ALS GASTVROUW

Laat ik eerst vertellen dat ik inmiddels 10 jaar binnen mijn eigen bedrijf als gastvrouw werk en dagelijks de deur open voor onze gasten om ze welkom te heten: “Welkom! Fijn dat je/u er bent!”. Het is elke weer een spannend momentje hoe hierop gereageerd wordt. Meestal zie ik verrassing, aangename verrassing. Mensen zijn het niet gewoon, verwachten het niet, maar waarderen het wel. Het is vaak de start van een kort gesprekje en veel belangrijker, er gebeurt iets dat niet uitgesproken wordt: er is over en weer aandacht. Een gevoel van gezien worden, van waardering. Het is gewoon fijn om op zo’n manier een kennismaking te starten. Het zet de toon voor de rest van de dag en het contact met deze persoon. Een drempel wordt letterlijk én figuurlijk overgestoken. En dat is over en weer!

Een enkele keer maak ik het mee dat een binnenkomende gast mijn uitgestoken hand en uitgesproken welkom niet lijkt te waarderen, door weg te kijken of zelfs door straal langs mij heen te lopen. En ook dat mag! Want ook dat hoort bij een welkom: er mogen zijn precies zoals je op dat moment bent! Trouwens wat er innerlijk bij deze persoon zich afspeelt, kan ik nooit weten. Misschien was hij of zij al zo in gedachten bij de aanstaande bijeenkomst en realiseert de persoon zich op een later moment pas dat ik er stond. Impact is er dus eigenlijk altijd.

DE BETEKENIS VAN HET WOORD WELKOM

Diverse encyclopedieën geven een diverse uitleg van het woord welkom.

Van Dale 1898 gaf wat mij betreft wel de meest charmante uitleg: gelegen komende: iem. welkom heeten, hem bij zijne aankomst begroeten, ontvangen ; — (meer-, meest-), aangenaam : hij is mij welkom, zijne komst is mij aangenaam ; een welkome gast; niets kon mij meer welkom zijn; — welkom, welkom hier ! welkom thuis !

Deze uitleg laat niets ongezegd. Bij een wel-kom spreek je uit dat de ander wel-gelegen komt, gewenst is!

EEN GEMISTE KANS

Onlangs had ik een ervaring met welkom, of beter gezegd met het ontbreken van een welkom. Ik had me aangemeld voor een kennismakingssessie van een internationaal netwerk. Een gezelschap van zo’n 70 vrouwen, waarvan ongeveer de helft elkaar kende en de andere helft nieuw was. Ik was nieuw en kwam verwachtingsvol en een tikje gespannen (het was in het Engels en dat gaat niet vanzelf bij mij) binnen. Al direct op de drempel zag ik een bomvolle ruimte met druk pratende vrouwen en volop dynamiek. Ietwat geïmponeerd keek ik om mij heen. Naar de statafels met mooie bloemen, een koffietafel met drankjes en lekkers, diverse stands met brochures tot en met een live muziekensemble met sfeervolle muziek. Overal was aan gedacht, maar er was niemand die aan de deur mij welkom heette en mij het gevoel gaf dat het fijn was dat ik was gekomen. Een futiliteit, denk je misschien. Voor mij was het een ‘koud’ begin, het verhoogde mijn spanning en ongemak. Ietwat verloren zocht ik mijn weg en dacht: wat jammer nou, een gemiste kans van de organisatie, die nota bene als kernwaarde ‘connecting and uniting people’ wil uitdragen.

MIJN ERVARINGEN ALS TRAINER EN DIALOOGBEGELEIDER

In mijn jarenlange ervaring als trainer van groepen en zeker ook als begeleider van dialooggesprekken, heb ik steeds weer ervaren hoe wezenlijk belangrijk de start, elke start, is. Het je willen openstellen in een contact heeft zelden met rationele overwegingen of bewuste keuzes te maken. Het is een interactie die gebaseerd is op een gevoel, subjectief dus. Het is een gevoel dat je ervaart in de allereerste seconden. Net zoals je nog voordat je gaat eten, eigenlijk al besluit of je de maaltijd lekker gaat vinden, zo besluit je (meestal onbewust) in het allereerste begin of je je fijn voelt bij de ander, je veilig en op je gemak voelt, je gezien voelt.

ELK MENS WIL GEHOORD EN GEZIEN WORDEN, EEN BASISBEHOEFTE!

Elk mens wilt gehoord en gezien worden. Het is een van onze basisbehoeften. Naast lichamelijke behoeften als eten en drinken en veiligheid hebben we vooral de behoefte ons belangrijk, nodig en gewild te voelen. Een basisbehoefte is een basaal verlangen, sterker dan een wens, het is iets dat je nodig hebt en waarnaar je steeds zult streven om deze behoefte te bevredigen. Hoe verschillend we als mens ook ten opzichte van elkaar kunnen zijn, onze basisbehoeften hebben we gemeenschappelijk. We zullen er altijd naar op zoek zijn om deze in te vullen (bron Piramide van Maslow).

Ook is er nog een andere verklaring. Als klein baby’tje hebben we ons allemaal nummer 1 gevoeld. In het middelpunt van alle liefdevolle aandacht. Iedere kick van ons werd begroet met een knuffel, een hapje, een schone luier of iets anders wat we nodig hadden, maar bovenal met aandacht! Best een grote kans trouwens dat het eerste woord dat jouw moeder tegen je zei was Welkom! Al opgroeiende gaan we ervaren dat deze nummer 1 positie niet altijd en overal meer bestaat. De behoefte echter om speciaal en gewenst te zijn, gaat nooit over.

EEN MAGISCH WOORD

Het woord welkom appelleert dus aan iets dat we van nature al kennen. Feitelijk met de paplepel ingegeven. Het is in al zijn eenvoud herkenbaar en wordt begrepen. En dat heeft effect. In mijn geval van de netwerksessie zou ik met een heel ander gevoel de ruimte zijn binnengegaan als ik wel hartelijk ontvangen was. Mijn spanning en ongemak zouden waarschijnlijk al in de eerste ogenblikken zijn opgelost. Een gevoel van blije verwachting zou overheersen. En dat zou weer maken dat ik me met meer openheid en enthousiasme zou opstellen.

Je welkom voelen doet iets. Het geeft een gevoel van ruimte. Je doet als het ware je jas uit. Het geeft ontspanning en maakt blij, simpelweg omdat je voelt dat je gewenst bent. Je anders voelen maakt dat je anders denkt en dat maakt weer dat je anders doet. Dat is het moment waarop de magie ontstaat. Een wereld van mogelijkheden opent zich. Voor jou en voor de ander. Het is overigens als ‘gever’ van het welkom ook heel prettig. Dezelfde ruimte en openheid die je geeft, ervaar je ook voor jezelf. De waardering die je geeft, komt onherroepelijk terug. Het is een wisselwerking.

WAAR KUN JE HET INZETTEN?

Nu denk je wellicht, tja, ik ben geen gastvrouw, dus wat kan ik ermee? Veel, ben ik geneigd te zeggen. Maar wat ik vooral wil zeggen: probeer het eens uit! Experimenteer ermee. En dan vooral in je gewone dagelijkse contacten. Een vriendin waarmee je hebt afgesproken, spreek eens het woord welkom uit, vertel hoe fijn je het vindt dat ze er is, en doe dat voordat je overgaat tot wat jullie altijd gewoon zijn te doen. Bij de kassa in de supermarkt. Misschien wat vreemd het woord welkom naar de kassabediende te gebruiken, maar doe het dan anders, maak oogcontact en laat merken dat je haar of hem ziet en waardeert (en doe het vooral bij juist diegene die misschien even wat minder attent naar jou is). Een studerende dochter die in het weekend thuiskomt. Pfff denk je misschien, komt ze weer met haar was, slingeren er overal haar spullen en is het gedaan met mijn rustige weekend. Maar zeg welkom schat, fijn dat je er bent! En kijk dan eens wat er gebeurt. Meer niet, vul het niet verder in, hou het open en vrij, oordeel al zeker niet, maar laat de magie zijn werk doen…!

EEN TRUCJE?

Ja, je kunt het bijna overal toepassen. Zoals gezegd, het opent deuren en maakt zoveel meer mogelijk. Een trucje? Nee, dat is het natuurlijk niet. Het werkt niet als een toverstafje waarmee je maar even hoeft te zwaaien en vervolgens ga je over op je ‘normale’ doen. Echtheid is een absolute vereiste. De ander voelt meteen of jouw welkom echt en gemeend is. Een trucje werkt zeker niet, niet voor de ander en niet voor jezelf. Experimenteer en speel ermee, zoals ik hierboven al aangaf. Al doende ga je ervaren wat voor jou het beste werkt, met welke woorden, ingetogen of uitbundig, ernstig of met humor, formeel of joviaal, kortom kies jouw eigen wijze die bij jou past.

EEN GELUKSMOMENTJE

De verrassing van een welkom is vaak zo’n klein geluksmomentje. Een cadeautje voor de ander en voor jezelf. Wordt een dag er niet veel mooier op als we eens wat vaker van deze cadeautjes zouden uitdelen? Een klein gebaar, met een grote impact!